verdieping

Niveaus van OPBOUW en VERBOUW voor fair en groen leven 

Houd je ervan om bezig te zijn met je directe leefomgeving?  

Of speel je liever een rol op het niveau van de stad, regio, of land, of op het wereldtoneel? **  

[** Voel je je eigenlijk nergens bij betrokken? Maak dan eens een afspraak met een predikant, een diaken, of een pastoraal werker.] 

In alle gevallen kun je waardevol bijdragen aan de omslag naar een faire en groene samenleving.  'Het grote plaatje' van maatschappelijke verandering vraagt om opbouw en verbouw op verschillende niveaus: 

Creation-Contraction-Convergence model of social change  © Stichting Oikos, 2009;

Kip-ei?

Soms hoor je mensen zeggen, dat ze wachten op initiatief van de overheid voor de omslag naar een duurzame samenleving.  Persoonlijke verandering heeft volgens hen geen zin totdat er een goed beleidskader is.  Tegelijkertijd verzuchten politici en ambtenaren dat ze pas vernieuwende structuren kunnen scheppen als daar draagvlak voor is onder burgers.  Zo ontstaat de perceptie van een kip-ei situatie.

Beide kanten hebben een beetje gelijk.  Vanuit de systeemtheorie is inmiddels duidelijk, dat er beweging komt in een samenleving als burgers, overheid, markten én het maatschappelijk middenveld gecoördineerd te werk gaan.  

'Ieder voor zich en allemaal samen' is dus het recept om uit de kip-ei situatie te komen.

Zo ontstaan ineens nieuwe kansen voor een omslag naar fair en groen leven! 

Immanuel

'Ieder voor zich en allemaal samen' rijmt met het gezegde 'Ieder voor zich en God voor ons allen'.  De godsnaam 'Immanuel'-- God met ons -- verwoordt beide gedachten in één adem.  Dit theologische perspectief herrinnert ook aan de menselijke beperkingen in complexe veranderprocessen.  Geen sterveling kan alles overzien.  Een faire en groene samenleving is geen maakbare maatschappij. De omslag vraagt juist om bescheidenheid en om voorzichtig afstemmen van aanpassingen op verschillende niveaus. 

Systeemtheorie 

Om persoonlijke en structurele aanpassingen goed af te stemmen, is de praktische wijsheid van mensen in alle geledingen van de samenleving nodig. Levenservaring is daarvoor een plus.  Mensen met praktische wijsheid hebben ook genoeg gezond verstand om selectief en kritisch te rade te gaan bij de wetenschap.  

Systeemtheorie is het wetenschappelijk onderbouwde inzicht in hoe complexe systemen werken en veranderen.  In de sociale wetenschappen draagt systeemtheorie bij aan het inzicht in maatschappelijke veranderprocessen.  Het belang van aanpassingen op verschillende niveaus komt nu helder in beeld.  De Amerikaanse wetenschapster Jean J. Schensul zegt hierover:

[O]ne of the more efficacious ways of bringing about systemic change is by introducing comparable change strategies at multiple levels simultaneously. A major benefit of a multilevel intervention is its ability to focus targeted intervention strategies upon multiple key “levels” or sectors at the same time within a defined community system thus enhancing the likelihood of a desired outcome. This is based on the general theoretical assumption that there is an important though uneven relationship among levels, sectors and cultural domains and that some form of “system consistency” in cultural and structural rearrangements as various levels occurs as the intervention takes hold and a new dynamic equilibrium is established.

Swerissen and Crisp support this view that interventions should be carried out at the individual, organizational and policy levels, and discusses the relative advantages of intervention at each level (Swerissen and Crisp 2004). They note that neither individual, organizational nor policy level changes alone can bring about desired change. They argue that we need culturally appropriate parallel interventions that affect risk conditions (structural and social factors) and risk factors (individual factors) simultaneously. Introducing an inappropriate level—specific intervention is likely to result in no effect or a negative effect. Thus careful attention should be paid to introducing the proper intervention at each level and to conducting the research necessary to do so. 

Het volledige artikel van Jean Schensul is online te lezen.

De insteek van Kerken-werk aan de wereld

Het coachingsteam van Kerken-werk aan de wereld gaat ervan uit dat mensen in plaatselijke kerken op verschillende niveaus kunnen bijdragen aan de omslag naar fair en groen leven.  

Sommigen zullen vooral bezig zijn met de dagelijkse gedragspatronen van het leven thuis.  Anderen zullen bijdragen aan duurzaamheid in hun werkomgeving.  Weer anderen zullen hun aandacht richten op het kerkgebouw, de koffie die daar geschonken wordt en de bloemen in de eredienst.  Ook zullen er zijn die het gesprek aangaan met de gemeenteraad of in de provinciale of landelijke politiek.  En er zullen mensen zijn die vooral proberen om te leven vanuit een duurzame houding en spiritualiteit van dankbaarheid, bescheidenheid, aandacht en respect.    

Het coachingsteam van Kerken-werk aan de wereld ziet al deze bijdragen als waardevol. Het team zet zich in voor onderlinge erkenning en afstemming van de bijdragen van gemeenteleden.